Viện Vật liệu xây dựng được thành lập ngày 04/11/1969 (tiền thân là Viện Nghiên cứu khoa học kỹ thuật và Thiết kế Silicat, gọi tắt là Viện Silicat). Trải qua gần nửa thế kỷ song hành cùng những biến cố lịch sử trọng đại của đất nước, Viện Vật liệu xây dựng đã không ngừng phát triển về lực lượng, về cơ sở vật chất, về các công trình nghiên cứu và địa bàn hoạt động, xứng đáng là Viện nghiên cứu khoa học - công nghệ đầu ngành về vật liệu xây dựng của cả nước.