Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản, tiền thân là Đoàn Nghiên cứu địa chất 45, được thành lập ngày 15.5.1965. Khi mới thành lập, nhân lực của Viện chỉ có 50 cán bộ, công nhân viên, trong đó có 30 kỹ sư làm công tác nghiên cứu cổ sinh và địa tầng, thạch học, địa hóa, địa vật lý, phân tích khoáng thạch học và 20 cán bộ trung cấp kỹ thuật, nghiệp vụ quản lý. Trang thiết bị phân tích thí nghiệm còn thiếu thốn, chỉ có một số kính hiển vi thông thường do Liên Xô chế tạo.