Viện Cơ học được thành lập như một Viện chuyên ngành trực thuộc Viện Khoa học Việt Nam (ngày nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam). Viện Cơ học hoạt động trên cơ sở Giấy chứng nhận đăng kí hoạt động khoa học công nghệ số 183 ngày 29 tháng 10 năm 1993 do Bộ khoa học công nghệ và môi trường cấp và Giấy chứng chỉ hành nghề tư vấn xây dựng số 263 ngày 26 tháng 2 năm 1997 do Bộ Xây dựng cấp. Hiện nay, Viện đã được trang bị nhiều thiết bị hiện đại dùng trong đo đạc, khảo sát và phân tích dao động, rung và ồn, chẩn đoán kỹ thuật công trình; các yếu tố khí tượng, thủy động lực học và môi trường; các phòng thí nghiệm công trình, thủy khí công nghiệp và phân tích môi trường; các phần mềm chuyên dụng trong các lĩnh vực: phân tích kết cấu, thủy động lực và môi trường, thủy khí công nghiệp và GIS.
